07. Skrócone wędzidełko u niemowląt i dzieci
Skrócone wędzidełko to problem, który może dotyczyć zarówno niemowląt, jak i starszych dzieci. Choć wydaje się niepozorny, może prowadzić do poważnych trudności w codziennym funkcjonowaniu, takich jak problemy z karmieniem, mówieniem czy oddychaniem. Warto zrozumieć, czym jest wędzidełko, jakie są jego rodzaje, jak je leczyć oraz jaką rolę w terapii mogą odegrać specjaliści, np. logopedzi, fizjoterapeuci czy osteopaci.
Czym jest wędzidełko?
Wędzidełko to elastyczne pasmo tkanki łącznej, które łączy ze sobą różne struktury w jamie ustnej. W zależności od lokalizacji wyróżniamy:
-
Wędzidełko języka – łączy dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej.
-
Wędzidełko wargi górnej – znajduje się między górną wargą a dziąsłem.
-
Wędzidełko wargi dolnej – łączy dolną wargę z dziąsłem.
Skrócone wędzidełko to sytuacja, w której tkanka jest zbyt krótka, gruba lub mało elastyczna, co ogranicza ruchomość języka, warg lub innych struktur.
Rodzaje skróconego wędzidełka
-
Skrócone wędzidełko języka (ankyloglosja)
To najczęstszy typ skróconego wędzidełka. Może ograniczać ruchy języka, co wpływa na ssanie, żucie, połykanie i mówienie. Wyróżniamy cztery stopnie skrócenia wędzidełka języka (według klasyfikacji Kotlowa):-
Stopień 1: łagodne skrócenie.
-
Stopień 2: umiarkowane skrócenie.
-
Stopień 3: znaczne skrócenie.
-
Stopień 4: całkowite przyrośnięcie języka do dna jamy ustnej.
-
2. Skrócone wędzidełko wargi górnej
Może prowadzić do problemów z karmieniem, a u starszych dzieci – do wad zgryzu (np. diastemy, czyli szpary między zębami).
3. Skrócone wędzidełko wargi dolnej
Rzadsze, ale również może wpływać na funkcje jamy ustnej.
Objawy skróconego wędzidełka
-
U niemowląt:
-
Trudności w ssaniu piersi (słabe przystawianie, częste odrywanie się od piersi, męczliwość podczas karmienia).
-
Częste ulewanie i kolki.
-
Słaby przyrost masy ciała.
-
Problemy z wydawaniem dźwięków (np. brak gaworzenia).
-
-
U starszych dzieci:
-
Trudności w wymowie niektórych głosek (np. "l", "r", "sz", "ż").
-
Problemy z żuciem i połykaniem pokarmów.
-
Wady zgryzu.
-
Oddychanie przez usta.
-
Nieprawidłowa postawa ciała (związana z kompensacją w obrębie jamy ustnej i szyi).
-
Metody leczenia skróconego wędzidełka
-
Logopedia
Logopeda ocenia funkcje języka i warg, a następnie proponuje ćwiczenia, które mogą poprawić ruchomość i elastyczność wędzidełka. Terapia logopedyczna jest szczególnie ważna po zabiegu frenotomii (przecięcia wędzidełka), aby zapobiec nawrotom problemu. -
Chirurgia (frenotomia, frenuloplastyka)
-
Frenotomia to prosty zabieg polegający na przecięciu wędzidełka. Wykonywany jest u niemowląt i dzieci w znieczuleniu miejscowym.
-
Frenuloplastyka to bardziej zaawansowany zabieg, stosowany w cięższych przypadkach, polegający na plastyce wędzidełka.
-
-
Fizjoterapia
Fizjoterapeuta może pracować nad poprawą napięcia mięśniowego w obrębie jamy ustnej, szyi i całego ciała. Terapia może obejmować ćwiczenia mięśni twarzy, języka oraz techniki wspierające prawidłową postawę ciała. -
Osteopatia
Osteopata skupia się na przywróceniu równowagi w ciele, pracując m.in. na strukturach czaszki, szyi i klatki piersiowej. Osteopatia może pomóc w redukcji napięć związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem wędzidełka oraz wspierać proces regeneracji po zabiegu.
Rola fizjoterapeuty i osteopaty w leczeniu skróconego wędzidełka
-
Poprawia ruchomości języka i warg poprzez ćwiczenia.
-
Redukcja napięć w obrębie szyi i twarzy.
-
Wsparcie prawidłowego rozwoju motorycznego dziecka.
-
Praca nad przywróceniem równowagi w obrębie czaszki i szyi.
-
Wspomaganie procesu gojenia po zabiegu frenotomii.
-
Redukcja napięć w ciele, które mogą wynikać z kompensacji związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem wędzidełka.
-
Konsekwencje nieleczenia skróconego wędzidełka
-
U niemowląt:
-
Problemy z karmieniem piersią, prowadzące do niedożywienia lub wczesnego odstawienia od piersi.
-
Zaburzenia rozwoju mowy.
-
Trudności w nauce żucia i połykania pokarmów stałych.
-
-
U starszych dzieci:
-
Wady wymowy (np. seplenienie, problemy z wymową głosek przedniojęzykowych).
-
Wady zgryzu i problemy ortodontyczne.
-
Nieprawidłowe nawyki oddechowe (oddychanie przez usta).
-
Zaburzenia postawy ciała (np. wysunięcie głowy do przodu).
-
Trudności w nauce i koncentracji (związane z nieprawidłowym oddychaniem).
-
Podsumowanie
Skrócone wędzidełko to problem, który wymaga wczesnej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Dzięki współpracy specjalistów – logopedów, chirurgów, fizjoterapeutów i osteopatów – można skutecznie pomóc dziecku w prawidłowym rozwoju. Nieleczone skrócone wędzidełko może prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego warto zwrócić uwagę na niepokojące objawy i skonsultować się z odpowiednim specjalistą.
